زنان و سردردهای میگرنی

زنان و سردردهای میگرنی



رضوانه‌ گودرزی-کارشناس مامایی

سردردهای میگرنی از قدیم‌الایام مردم را عذاب داده است و عذاب واژه‌ی درستی است چون میگرن واقعاً ناتوان کننده است. میگرن از یک سردرد ملایم بدون ناتوانی تا درد زیاد و ناتوانی کامل تغییر می‌کند.

میگرن ساعتها یا روزها طول می‌کشد و موجب تهوع، فتوفوبی (حساسیت به نور)، فنوفوبی (حساسیت به صدا) می‌شود و مشکلات جدی دارد و کاهش میلیونها روز کاری در هر سال را به همراه دارد. سردردها یک ناخوشی خفیف نیستند، آنها یکی از هفت علتی هستند که مردم به پزشک مراجعه می‌کنند. بیش از هیجده میلیون ویزیت سرپایی هر سال ناشی از سردرد است.




از انواع مختلف سردرد، زنان بیشتر به سردردهای تنشی یا میگرنی دچار می‌شوند در حالی‌که مردان سردردهای خوشه‌یی را بیشتر تجربه می‌کنند. متأسفانه میگرن شایع است یک نفر از ده نفر بزرگسال اغلب زنان را گرفتار می‌کند. سردردهای میگرنی در مردان 6% و در زنان 15 تا 19% است.

این اعداد در سنین مختلف فرق می‌کند اما درصدشان از بلوغ تا سن چهل سالگی افزایش‌ می‌یابد و سپس به خصوص در مردان مسن‌ کاهش پیدا می‌کند. ماخیلی وقت است که این عقیده‌ی قدیمی را که سردرد به علت تسخیرتوسط شیطان است به کنارگذاشته‌ایم. حالا در مورد فاکتورهای تسریع کننده و درمان میگرن بیشتر می‌دانیم تا دربار‌ه‌ی علل اساسی بیولوژیک آن. در مورد علت و طبیعت سردردهای میگرنی مناظره‌ی طولانی وجود دارد. این مناظره روی این دو موضوع متمرکز شده که منشای اصلی میگرن اختلالات عروقی با یک عدم تعادل نوروبیولوژیک متمرکز شده است. ولی ممکن است مکانیسم اساسی پیشرفت میگرن ترکیبی از دو تئوری فوق باشد. نقشی که سروتونین در مغز بازی می‌کند ممکن است یک زنجیره‌ی‌ بین سیستم عصبی و عروقی باشد. بنابراین تنظیم رسپتورهای سروتونین ممکن است در جلوگیری از میگرن کمک کنند و به سوی نتایج مهم درمانی ما را هدایت کنند. تجربه نشان داده غذاهای خاصی می‌توانند به عنوان جرقه‌ی‌شروع کننده‌ی حمله میگرن باشند. مواد غذایی از قبیل شکلات، کافئین، پنیر، ماهی،گندم، مغزها (گردو، فندق و...) گوجه فرنگی و الکل بیشترین عوامل شروع کننده‌ی میگرن هستند. افزودنیهای خوراکی مانند نیتریت سدیم (در گوشتهای فرآوری شده و سوسیس)، msg (در غذاهای چینی) و ... ممکن است باعث میگرن شوند. تیرامین (تخمیر کننده) یک ماده‌ی طبیعی که در نان جو و پنیر آبی یافت می‌شود ممکن است شروع کننده باشد. تراز مشخص هورمونهای زنان شروع کننده یا کمک کننده در شدت سردرد هستند. تمام سردردهایی که در طی سه تا پنج روز قبل از عادت ماهانه ایجاد می‌شوند به عنوان میگرن قاعدگی نامیده می‌شوند. زنان میگرنهای حادتر و با دفعات بیشتر را با حاملگی، شیردهی و خصوصاً یائسگی تجربه می‌کنند. درمان جانشینی استروژن نه تنها میگرن را تخفیف نمی‌دهد حتی گاهی آن را شدیدتر می‌کند.

استفاده از کامپیوتر هم وقوع سردرد را افزایش می‌دهد. یک نوع میگرن با منشاء گردنی با کشش عضلات و سفتی نخاع گردنی توصیف شده است. خیره شدن به صفحه کامپیوتر سر شما را در یک وضعیت طولانی کشیده قرار داده در واقع سفت شدن گردن و عضلات شانه اعصاب و ذخیره‌ی خون گردن و سر را تحت فشارقرار می‌دهد.

این جرقه‌ی شروع میگرن است. درمانهای طبیعی برای فرد مستعد میگرن ممکن است مفید باشند. درمانهای غذایی شامل ویتامین‌ d و کلسیم (خصوصاً در سردرد قاعدگی) منیزیم (600 میلی‌گرم در روز) و مقدار بالای ریبوفلاوین (400 میلیگرم) و خوردن مایعات کافی هم مهم است. یکی از درمانهای طبیعی جهت ممانعت از میگرن پارتنولید است. (یک ترکیب کشف شده در گیاه کاهنده‌ی تب) که به عنوان پیشگیری و کاهنده‌ی شدت میگرن مصرف می‌شود.

مقدار مؤثر پارتنولید 250 میکروگرم است. درمان دیگر زنجبیل است. اشتها را کم کرده و میگرن را هم کاهش می‌دهد. درمان استاندارد طبی میگرن شامل یک یا بیش از یک دارو است. درمان بر این اساس است که بخواهیم جلوی حمله‌ی میگرن را بگیریم یا ناخوشیهای آن را تخفیف دهیم آسپیرین (دوزکم)، ضد التهابهای غیر استروئیدی (nsaid) بتابلوکرها، بلوک کننده‌های کانال کلسیم و حتی اکسیژن پرفشار است.

تا به حال درمان یا پیشگیری ثابت شده و ورزش یا داروی گیاهی نتوانستند از حمله‌ی میگرن جلوگیری کنند. ماساژ و ورزشهای موضعی در بهبود میگرن گردنی مفید هستند. طب سوزنی و کاهش استرس در بیماران زیادی مفید بوده‌اند. اگر شما برای کاهش دفعات یا شدت میگرن ورزش می‌کنید در طی حمله باید استراحت کنید. برای جلوگیری از میگرن با کاهش شدت آن یک دارو و یا ترکیبی از چند دارو ممکن است نیاز باشد. فهمیدن و اجتناب از شروع سردرد خصوصاً با غذاها، با پیشگیری از درد و ناتوانی ناشی از میگرن تحول بزرگی در کیفیت زندگی ایجاد می‌کند