رابطه لوپوس و ریزش مو

هروقت از بیماری?ها، علایم و مشکلات مربوط به آنها حرفی به میان می‌آید، می‌گویم باید خوشحال باشیم از اینکه در عصری زندگی می‌کنیم که راه‌حل درمانی بسیاری از بیماری?ها یا کشف شده یا به?طور معمول قابل اجراست....

یکی از واضح‌ترین آنها در مورد ریزش مو است؛ با اینکه این مشکل در میان خانم‌ها و آقایان رایج است، اما با انواع لوسیون‌ها و داروها می‌توان آن را کنترل کرد و در نهایت هم با انواع روش‌های کاشت مو، این افراد می‌توانند زیبایی خود را به‌دست آورند، در حالی که چند دهه قبل، این درست مثل یک رویا و آرزو بود. اما خانم راضیه، مهمان این هفته «میزگرد زیبایی»، خانم جوانی با مشکل ریزش موی ناشی از ابتلا به یک بیماری خودایمنی به نام لوپوس است و تاکنون هیچ راهی برای درمانش پیدا نشده؛ نظر متفاوتی دارد و از ما خواسته مشکلش را با کارشناسان «سلامت» در میان بگذاریم.

خانم راضیه از ریزش موهایش می?گوید:

مشکلم از خارش سر شروع شد

سلامت: از شروع مشکلتان بگویید.

یک ماه بود سرم به شدت می‌خارید و فکر می‌کردم به دلیل رنگ کردن موهایم یا تغییرات هورمونی‌ای که اغلب حوالی زمان عادت‌ماهیانه دارم، است. این مشکل آزارم می‌داد تا اینکه یک روز جلوی آینه رفتم و دیدم موهایم به اندازه یک سکه 5 تومانی ریخته است. به متخصص پوست مراجعه کردم. اولش ترسیدم و فکر کردم شاید این اتفاق به دلیل تزریق بوتاکس که 3-2 روز قبل انجام داده بودم، افتاده باشد اما وقتی به پزشک مراجعه کردم گفت ربطی به تزریق بوتاکس ندارد.

سلامت: برای چه بوتاکس تزریق کرده بودید؟

برای از بین بردن خط اخم پیشانی‌ام. اتفاقا قبل از آن، دو جلسه هم برای رفع لک لیزر کرده بودم. به همین دلیل وقتی دیدم قسمتی از ابروهایم ریخته شک کردم شاید عارضه لیزر یا بوتاکس باشد اما پزشک گفت این هیچ ربطی به بوتاکس ندارد ولی لیزر شاید بتواند بیماری شما را شعله‌ور کند. البته پزشک دیگری عقیده داشت این اتفاق یعنی ریزش مو، فقط همزمان با این اقدام‌ها رخ داده و هیچ ربطی به آنها ندارد.

سلامت: تشخیص پزشک در مورد این ریزش موی به اصطلاح سکه‌ای‌ چه بود؟

متاسفانه با بررسی بیشتر و نمونه‌برداری گفتند به لوپوس مبتلا هستم. هیچ درمانی هم ندارد فقط باید تحت درمان و کنترل باشم. الان هم درمان قطعی نشده‌ام و موهای جلوی سرم کامل ریخته است.

سلامت: حتما خیلی ناراحت‌کننده است، به‌خصوص که جوان هم هستید. چطور خودتان را آرام می‌کنید؟

بله، الان 43 ساله هستم و 3 بچه دارم. از سال 86 هم با این مشکل درگیرم. به هر دکتری که فکرش را بکنید مراجعه و انواع داروها و لوسیون‌ها را استفاده کرده‌ام. در فاز حاد بیماری‌ام به طور مقطعی دارو مصرف می‌کنم و وقتی دوره رکود بیماری‌ام است، لوسیون بتامتازون. مناطقی از سرم که موهایش ریخته، دچار جوشگاه شده و خلاصه همه اینها آزارم می‌دهد. آنقدر کتاب‌های مختلف خوانده‌ام و روش‌های گوناگون را برای کسب آرامش استفاده کرده‌ام که حد و اندازه ندارد اما آرام نیستم. قرص‌های آرام‌بخش هم می‌خورم ولی روزی نیست که اتفاقی خودم را در آینه نبینم و به دلیل این موهایی که تا فرق سرم ریخته و خالی شده گریه نکنم. الان از کلاه‌گیس استفاده می‌کنم ولی این هم آرامم نمی‌کند چون می‌دانم برای تنوع یا زیبایی از این موهای مصنوعی استفاده نمی‌کنم بلکه مجبورم کچلی‌ام را بپوشانم. حتی برای کاشت مو هم به متخصص پوست مراجعه کردم ولی گفتند چون الان در فاز حاد بیماری هستی و مشکلت مهار نشده، هر مویی هم که کاشته شود، بدنت آن را پس می‌زند و فایده‌ای ندارد.

سلامت: پس چرا با «سلامت» تماس گرفتید و درخواست کردید مهمان «میزگرد زیبایی» شوید؟

چون دلم می‌خواهد کارشناسان شما که همه از استادان بنام کشور هستند، به سوال‌هایم پاسخ دهند. می‌خواستم از طب سنتی و کمکی که این علم می‌‌تواند به من کند، بدانم. چند باری دیده‌ام شما از پزشکان با این تخصص مطلب داشته‌اید و می‌خواهم آنها در مورد من نظر بدهند. نکته دیگر اینکه دلم می‌خواهد بدانم آیا امکان دارد لوپوس غیرسیستمیک به نوع سیستمیک تبدیل شود؟ آیا لیزر لکه‌برداری می‌تواند تحریک‌کننده بیماری درونی من باشد و بالاخره اینکه نکته‌های تغذیه‌ و مواد غذایی خاصی برای کنترل این بیماری و بدترشدن آن وجود دارد یا نه.

نگاه اول

توصیه های دکتر مهردادکریمی دکترای تخصصی طب سنتی به سوژه «میزگرد زیبایی»

تـغـذیـه سـالـم، تـحـرک کـافـی و اصـلاح شـیـوه زنـدگی

سلامت: آیا برای لوپوس در طب سنتی درمانی وجود دارد؟

در حال حاضر دیدگاه نادرستی وجود دارد که گفته می‌شود برای درمان بیماری‌های مختلف در طب سنتی، درمان‌هایی وجود دارد. این باور اشتباه است. ابتدا باید از دیدگاه طب سنتی، بیماری کنونی را کاملا تحلیل کنیم. در بیماری لوپوس، متخصص طب سنتی معیارهایی که باعث تشخیص بیماری لوپوس شده است بررسی می‌کند و تعریف دیگری را برای این بیماری در طب سنتی متصور می‌شود. به عبارت ساده‌تر نام این بیماری در طب سنتی دقیقا لوپوس نیست. شیوه برخورد با بیماری نیز متفاوت است.

سلامت: لوپوس در طب سنتی جزو کدام بیماری‌ها دسته‌بندی می‌شود؟

در گروه بیماری‌های بافت همبند، مفاصل و روماتولوژی.

سلامت: آیا دلیل بروز آن مشخص است؟

یکی از ستون‌های سلامت در طب سنتی حالت‌های روحی‌-روانی است. گفته می‌شود علت بیشتر بیماری‌ها، نگرانی بی‌حد نسبت به آینده یا خشم شدید به‌طور غیرمنتظره و با میزان بالاست که بروز می‌کند و به علل خاصی در اعضای مختلف خود را نشان می‌دهد. تجربه ثابت کرده بیشتر بیماران مبتلا به بیماری بافت همبند دچار یک حادثه یا مشکل روانی یا تغییر خاصی در زندگی هستند.

سلامت: معمولا برای بهبود چه درمانی پیشنهاد می‌شود؟

در مواجهه با بیماری‌هایی نظیر لوپوس و ناراحتی‌های بافت همبند بخش اعظم درمان به تصحیح حالت‌های روحی-‌روانی بیمار اختصاص داده می‌شود. تجربه نشان داده با تصحیح حالت‌ها و برطرف‌شدن مشکل بسیاری از علایم فروکش می‌کند یا قابل‌کنترل می‌شود، اما نباید از یاد برد که حالت‌های روحی-‌روانی که به‌طور ناگهانی بروز می‌کند، چرخه‌ای را به وجود می‌آورد که به‌راحتی قابل‌کنترل نیست.

بعد از این مرحله، ستون دوم سلامت در طب سنتی پاکسازی است. از دیدگاه طب سنتی پوست یکی از سطوح پاکسازی است و بروز ضایعه‌های پوستی در بیماری لوپوس، نشانگر مشکل در برخی پاکسازی‌ها در سطح بدن است. بعد از پاکسازی، ضایعات روی پوست کاهش می‌یابد. بیماران مبتلا به لوپوس گاهی دچار ضایعه‌های دهانی هم می‌شوند که می‌توان آنها را به صورت موضعی یا با پاکسازی کنترل کرد. غیر از ضایعه‌های پوستی برخی علایم در بیماری لوپوس ظاهر می‌شود که مثلا در طب رایج به عنوان دفع پروتئین شناخته می‌شود. انجام پاکسازی در برخی بیماران، باعث تغییرات مثبت در تست‌های ایمونولوژیک می‌شود اما این مساله در تمام بیماران عمومیت ندارد و بسیار بارز هم نیست.

سلامت: برای ریزش موی این خانم چطور؟ آیا در طب سنتی درمانی توصیه می‌شود؟

بیماری‌های پوست و مو در مکاتب طبی مختلف مقاوم است و به صراحت در هیچ مکتب طبی‌ای ضایعه‌های پوست و مو به‌راحتی قابل‌درمان نیست! در این خانم‌ که به درمان‌های رایج پاسخ نداده‌اند، نمی‌توان مشخصا گفت در طب سنتی درمانی برایشان وجود دارد اما «احتمالا» بتوان به ایشان کمک کرد. به نظر بنده مشکل ایشان فقط ریزش مو نیست حتما مشکل‌های دیگری وجود دارد که برایشان تشخیص لوپوس داده‌اند. احتمالا علایم دیگر تحت‌کنترل است اما ریزش مو برطرف نشده و حساسیت ایشان را برانگیخته است. برای این خانم درمان‌های خوراکی وجود دارد که می‌تواند چرخه طبیعی بدن را اصلاح کند و فعل و انفعالاتی، نظیر رویش مجدد مو، سالم‌شدن پوست و... را بهبود ببخشد. غیر از درمان‌های خوراکی برخی ترکیب‌های موضعی نیز وجود دارد که احتمالا می‌تواند جوابگو باشد.

سلامت: آیا می‌توانید تعدادی از درمان‌های خوراکی را نام ببرید؟

از آنجا که بیمار را ندیده‌ام نمی‌توانم نسخه‌ای تجویز کنم اما برخی پرهیزها را متذکر می‌شوم.

1- شیوه زندگی فرد باید تغییر کند. چرخه خواب و بیداری مهم است. ایشان باید به میزان مناسب و در ساعت مناسب خواب کافی داشته باشند.

2- نکته مهم دیگر در مورد خوراکی‌ها و آشامیدنی‌هاست. غذا از جمله ورودی‌هایی است که با آن سروکار داریم. انسان ناگزیر به خوردن و آشامیدن است و نوع غذا در بدن و سلامت آن انعکاس دارد. هر ماده غذایی‌ای که مزه تندی دارد مثل ادویه‌های تند، ادویه‌کاری، فلفل و هر آنچه حرارت بالا دارد برای این گروه از بیماران مناسب. نیست. اگر بیمار مشکل کلیوی دارد برخی موادغذایی مثل بادمجان، گوجه‌فرنگی، بامیه خورشی، غذاهای خمیری و نان‌های خمیری محدود می‌شود. مصرف مواد ادرارآور نیز باید کنترل شود. در این صورت دفع پروتئین در بیماران مبتلا به لوپوس کاهش می‌یابد. مصرف غذاهای مانده نیز برای این افراد ممنوع است. کنسروها جلوه‌ای از غذاهای مانده هستند که نباید زیاد مصرف شوند. مصرف گوشت گاو و گوساله نیز باید کنترل شود. مصرف بالای این موادغذایی توصیه نمی‌شود.

3- ورزش مناسب و در حد اعتدال داشته باشند. ورزش‌های شدید مناسب این بیماران نیست. ماساژهای خاصی روی بافت عضلانی در بهبود و به آرامش رسیدن فرد و رفع مشکل‌های روانی موثر است.

4- این بیمار حتما باید با شرح‌حال مفصل طب سنتی و به صورت دقیق موردمعاینه قرار بگیرد. بیماری لوپوس در طب سنتی به شکل بیماری‌های مختلف تعریف می‌شود. ممکن است بعد از ویزیت، بیمار نام‌های دیگری برای بیماری ایشان تشخیص داده و درمان‌های مختلفی تجویز شود.

5- توصیه می‌کنم به شخصی مراجعه کنند که هم پزشک باشد هم به طب سنتی احاطه داشته باشد. فرد مبتلا به بیماری‌های بافت همبند، نباید به افرادی مراجعه کنند که پزشک نیستند و از ماهیت بیماری لوپوس اطلاعی ندارد. فردی که فقط طب سنتی خوانده، نمی‌تواند به ایشان کمک کند حتی ممکن است مفاصل یا کلیه‌ها و... را به دلیل ندانستن هویت بیماری دچار مشکل کنند.

6- تصور نباید مبنی بر این باشد که بیماری‌ها به‌طور کامل و صددرصد توسط درمان‌های طبیعی و طب سنتی بهبود می‌یابند. تمام طب‌ها در درمان بیماری‌ها دچار اشکال‌اند و درمان توأم با سختی است. همکاری متخصص روماتولوژیست و پزشک متخصص طب سنتی و استفاده از دو روش درمانی می‌تواند به بهبود ایشان کمک کند.

نگاه دوم

8 تکنیک ضداسترس

دکتر حسین ابراهیمی‌مقدم/ روان‌شناس و عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی

در ارتباط با دنیای پیرامون ما، زنگ‌خطرهایی وجود دارد که اگر به‌درستی متوجه آنها شویم می‌توانیم از بسیاری مسایل پیشگیری کنیم. همان‌طور که اگر چراغ روغن اتومبیلی روشن شد راننده باید به فکر تعویض روغن باشد و ممکن است خاموش‌کردن چراغ باعث خرابی موتور در درازمدت شود. استرس و بسیاری بیماری‌ها علایم هشداردهنده‌ای دارند که باید در برطرف‌کردن منشاء آنها کوشا باشیم. ریزش مو یکی از علایم عمومی ‌استرس و از جمله علایم اختصاصی برخی بیماری‌های خودایمنی نظیر لوپوس است. به تمام افراد مبتلا به ریزش مو توصیه می‌شود با مشاهده این علامت آرام باشند و برای رفع آن تلاش کنند. اگر به هر دلیل احساس می‌کنید دچار استرس هستید این راهکارها می‌تواند تا حد زیادی شما را آرام کند:

1- تغذیه خوبی داشته باشید: از زیادخوردن، کم‌خوردن یا تندخوردن بیش از حد بپرهیزید. هرگز وعده‌های غذایی‌تان را حذف نکنید. تا جای ممکن از مصرف کافئین، شکر، نمک و چربی زیاد دوری کنید. این مواد استرس‌زا هستند. مصرف ویتامین‌ها به‌‌ویژه گروه‌های b و c بسیار موثرند. بدن در شرایط استرس به استفاده از ذخایر ویتامین a و c روی می‌آورد، پس مصرف مواد غذایی حاوی انواع ویتامین‌ها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

2- آب بنوشید: آب و نوشیدنی‌های سالم به حذف مواد ناخوشایند از بدن کمک می‌کنند.

3- مرتب ورزش کنید: ورزش مجرای فیزیکی خوبی برای خروج هورمون‌های استرس از بدن است. از سوی دیگر جریان خون را افزایش می‌دهد و از برخی مسایل به‌ویژه ریزش مو پیشگیری می‌کند. پیاده‌روی از جمله ورزش‌هایی است که نه‌تنها عضلات را قوی می‌کند بلکه با افزایش انرژی، خستگی را دور می‌کند. افرادی که منظم ورزش می‌کنند نه‌تنها قلب و عروق سالم‌تری دارند، بلکه آرامش بیشتری هم حس می‌کنند. در واقع هورمون آندروفین حین پیاده‌روی شروع به ترشح و فرد بدون وابستگی به موادمخدر، احساس آرامش می‌کند.

4- به اندازه بخوابید: دیده شده کسانی که بی‌خوابی‌های ممتد را تجربه می‌کنند، دچار تشدید استرس و علایم مربوطه از جمله ریزش مو می‌شوند.

5- سبک زندگی‌تان را تغییر دهید: به جای استفاده از آسانسور یا پله‌برقی از پله استفاده کنید تا عضلاتتان قوی‌تر شود، حمام آب‌گرم بگیرید، بدنتان را ماساژ دهید، تمرین تنفس کنید، حرکات موزون انجام دهید، به موسیقی‌های آرامش‌بخش گوش دهید، تصویر ذهنی مثبت داشته باشید، با کودکان بازی کنید، به تعطیلات بروید و از طبیعت لذت ببرید و دعا و مراقبه را از یاد نبرید.

6- فعالیت اجتماعی داشته باشید: فعالیت اجتماعی داشتن به یافتن حمایت روانی اجتماعی کافی کمک می‌کند.

7- افکار منفی را دور کنید: اگر احساس می‌کنید خشمگین، افسرده یا از پا افتاده‌اید همگی به دلیل افکار منفی خودتان است؛ افکاری که باعث استرس می‌شوند. مسایلی نظیر کمال‌طلبی -عبارت‌های بایددار- ذهن خوانی و... را کنار بگذارید و از مبالغه بپرهیزید. خود را درگیر فکر کردن در مورد مسایل بیهوده نکنید. به جای این کار به دنبال حل مسایل باشید. خلاقیت داشته باشید و خود را از شر افکار منفی خلاص کنید. برداشت‌های شتابزده نداشته باشید و بعد از مطالعه کافی، نتیجه‌گیری کنید.

8- انتظارات خود را تعدیل کنید: در حال زندگی کنید و انتظارات بیش‌از‌حد از خود نداشته باشید. خود را اسیر گذشته نکنید و در ارتباط با زندگی آینده اغراق‌آمیز فکر نکنید.

نگاه سوم

درمان?های دارویی را ادامه بدهید

دکتر محمدعلی نیلفروش‌زاده

متخصص پوست و رییس مرکز تحقیقات پوست و سلول?های بنیادی

در مورد این بیمار با توجه به اینکه لوپوس فعال دارد فعلا درمان دارویی باید ادامه پیدا کند و تحت‌نظر باشد. جراحی پیوند مو فقط در صورتی که ریزش مو به صورت تکه‌ای باشد و بیماری کنترل شده و غیرفعال باشد، امکان‌پذیر است. بیشتر مردم حتی به از دست دادن 100-50 تار موی خود در روز توجه نمی‌کنند زیرا طبیعی است ولی در مورد بیماری لوپوس مشکل بسیار متفاوت است و در مبتلایان به این بیماری، تعداد بسیار بیشتری مو می‌ریزد و برای فرد قابل‌توجه می‌شود. بروز ریزش‌مو در لوپوس می‌تواند به دلیل ابتلا به خود بیماری به‌عنوان یک بیماری درگیرکننده سیستم ایمنی که با تخریب فولیکول مو همراه است باشد یا به دلیل مصرف داروهای خوراکی آن؛ از جمله پردنیزولون یا سرکوب‌کننده‌های ایمنی دیگر. اگر علت ریزش‌مو موردمصرف دوم باشد، با قطع مصرف دارو، ریزش متوقف می‌شود. در این بیماری‌ موها با کمی کشش، از ریشه جدا می‌شوند و می‌ریزند و نازک‌شدن و شکنندگی آنها نیز قابل‌توجه است. در نیمی از مبتلایان به لوپوس درگیری مو رخ می‌دهد. ریزش‌مو می‌تواند با بروز اسکار همراه باشد که اغلب قابل‌درمان نیست و باید این عیب پوشانده شود.

برخی راهکارهای درمانی در این مورد عبارتند از: 1) تغییر مدل آرایش‌مو به شیوه‌ای که منطقه طاس پوشش داده ‌شود. 2) اکستنشن مو البته اگر موهایتان سالم است و فقط بخشی از موها را در کناره‌های سر از دست داده‌اید (البته نه در بالای سر) و بیماری شما فعال نیست. 3) از کلاه گیس استفاده کنید. 4) پیوند مو برای ریزش‌ شدید و دایمی موها در صورت فعال‌نبودن بیماری، می‌توان از پیوند مو از نواحی سالم پوست‌سر استفاده کرد.حتما از استفاده از محصولات شیمیایی خشن و رنگ‌مو پرهیز کنید و در صورتی که دچار کاهش ویتامین هستید، آن را جبران و از شستشوی بیش از اندازه موها اجتناب کنید.

نگاه چهارم

استرس

لوپوس را شعله ور می کند

دکتر محمد شیزرپور

متخصص پوست و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران

معمولا وقتی موها دریک ناحیه به اندازه یک سکه یا گاهی بیشتر می‌ریزند، آن ناحیه از پوست مثل کف دست صاف و بدون مو می‌شود. این ناحیه ممکن است در سر یا ریش یا سبیل یا ابروها باشد. البته بقیه جاهای مودار بدن نیز ممکن است دچار این مشکل شوند. معمولا هیچ علامت دیگر مثل خارش، سوزش، قرمزی یا پوسته‌ریزی وجود ندارد. این یک بیماری خودایمنی است. یعنی سیستم ایمنی بدن به دلایل ناشناخته به موهای یک ناحیه بدن حمله می‌کند و باعث ریزش آنها می‌شود. استرس و ژنتیک در به‌وجودآمدن بیماری نقش دارند. معمولا در 20 درصد بیماران سابقه خانوادگی ابتلا به این بیماری وجود دارد. شاید در خیلی از آنها این سابقه فامیلی در نسل‌های گذشته وجود داشته باشد و به یاد نیاورند (مانند این خانم)، ولی به‌طور خلاصه می‌توان گفت در فردی که زمینه ارثی دارد، به دنبال استرس، بیماری خود را نشان می‌دهد و بروز می‌کند. در بیشتر موارد بیماری تا یکسال بعد خوب می‌شود. در مواردی که فقط یک ناحیه ریزش داشته و سابقه قبلی هم وجود نداشته باشد، در 80 درصد موارد موها طی یکسال درمی‌آیند و با درمان می‌توان رویش آنها را جلو انداخت، بنابراین کسانی که دچار ریزش‌موی سکه‌ای می‌شوند، نباید نگران شوند، اما در مواردی که بیماری پیشرفت کرده، به تدریج همه موهای سر یا قسمت اعظم آن می‌ریزد. در ریزش سکه‌ای، هیچ‌وقت ریشه موها از بین نمی‌رود و پتانسیل دوباره درآمدن موها همیشه وجوددارد. البته نکته‌ای که در مورد ریزش‌موی سکه‌ای و پیشرفته این خانم وجود دارد این است که مشکل ریزش‌مویشان علامت لوپوس پوستی ایشان است و همان‌طور که دیگر همکاران پوست اشاره کردند، هیچ درمان قطعی‌ای وجود ندارد و فقط می‌توان با دارودرمانی مانع ریزش بقیه موها شد و امکان رویش مجدد موها نیز وجود ندارد. ضمنا نوع تغذیه افراد نمی‌تواند در بهتر یا بدتر شدن این مشکل نقشی داشته‌باشد. نگرانی دیگر این خانم در مورد اینکه آیا امکان دارد لوپوس غیرسیستمیک و پوستی ایشان به لوپوس سیستمیک تبدیل شود، بی‌مورد است و باید بگویم جز موارد نادر هرگز این امکان وجود ندارد.