صورت فلکی دلو(آب ریز) - AQR, water bearer, aquarius

یکی از صورتهای فلکی دایرةالبروج دلو می باشد که شکلی است باستانی در آسمان و تحت نامهای گوناگون در آسمان شناخته می شود. این صورت فلکی نمایشگر مردی است که از کوزه ای آب می ریزد. در بسیاری از اسطوره ها و افسانه ها، این چهره گویای سیل و طوفانی جهانی، پیش از داستان سیل کتاب مقدس بوده است.

دهمین صورت فلکی بزرگ آسمان و از صورتهای فلکی دایره البروجی ، پائیزی بوده و درآن هنگام تقریباً در سر سو مقداری متمایل به جنوب و در جنوب غربی مربع فرس اعظم قرار دارد .

ستاره آلفا با نام سعدالملک (Sadalmelik) به معنای پادشاه سعادتمند از قدر 2.93 ، ستاره بتا با نام سعدالسعود (Sadalsuud) به معنای سعادتمندترین با سعادتها از قدر 2.87 می باشد و ظاهراً هر دو ستاره دارای یک درخشندگی و اندازه هستند و به یک سو حرکت می کنند. ستاره گاما با نام سعد‌الچیپا (ظاهراً به معنای ستاره شناس اشیاء ناپیدا) و از قدر 3.84 است. ستاره دلتا با نام یا Scheat و از قدر 3.25 می باشد ستاره زتا یک ستاره دوتایی با قدرهای 4.5 و 4.3، جدایی زاویه‌ای 2 ثانیه قوسی و دوره تناوب 856 ساله است.

این صورت فلکی دارای دو سحابی سیاره‌ای مهم می باشد. سحابی سیاره‌ای زحل با شماره NGC 7009 باقدر 8 و اندازه تقریبی 1.7 دقیقه و سحابی helix با شماره NGC 7293 با قدر 7.3 واندازه تقریبی 13 دقیقه که از همه سحابی سیاره ای ها نزدیکتر و پرنورتر است. دو خوشه کروی M2 با قدر 6.5 و اندازه‌ تقریبی 13 دقیقه و M72 با قدر 9.4 و اندازه 6 دقیقه M73 با قدر 9 که ترکیبی از 4 ستاره در فاصله تقریبی 2.8 دقیقه است و چارلز مسیه آنرا به اشتباه در دسته سحابیها قرارداده در این صورت فلکی قرار دارد. چشمه سه بارش شهابی با نام‌های اتای دلوی که درنزدیکی نیمه اردیبهشت به اوج می‌رسد، بارش شهابی دلتای دلوی که در نزدیکی هفتم تیر به اوج می‌رسد بارش شهابی آیوتا دلوی نیز دراین صورت فلکی قرار دارد.(پارامتر ZHR این دو بارش 20 است)

کره ماه تنها قمر زمین

کره ماه تنها قمر زمین است. میانگین فاصله ماه تا زمین ۳۸۴.۴۰۳ کیلومتر و قطر ماه ۳.۴۷۶ است. در سال ۱۹۶۹ نخستین افراد به نام‌های نیل آرمسترانگ و باز آلدرین بر ماه فرود آمدند. بر خلاف زمین، ماه نه آب دارد و نه جو ونه حیات و نه میدان مغناطیسی. نمی‌توان گفت که ماه کاملاً غیر فعال است ؛ زیرا «ماه لرزه» را باید نشانه‌ای از وجود نوعی حرکت در درون آن دانست. قطعاً ماه در دوران گذشته، آتشفشانهایی داشته است ؛ اما غالب حفره‌هایی را که در آن می بینیم، نتیجه اصابت سنگهای آسمانی در اولین روزهای شکلگیری آن است. بعضی از این حفره‌ها عظیم اند ؛ مثلاً عمق حفره نیوتون ۸۰۰۰ متر است. هنگامی که سفینه فضایی شوروی به نام لونا ۳، از پشت ماه عکس گرفت، دانشمندان دیدند که روی پنهان ماه درست مانند روی آشکار آن نیست. در آنجا، تعداد حفره‌ها بسیار بیشتر بود ؛ اما به طور کلی، از حفره‌های روی آشنای ماه کوچکتر بودند. اکثر دانشمندان معتقدند که سیاره‌ای به اندازه مریخ با زمین برخورد کرده، صخره‌ای عظیم را از آن جدا کرده، با آن صخره به هم آمیخته و ماه را به وجود آورده است. فضانوردان سنگهایی با انواع مختلف در ماه یافته اند. از آنجا که ماه نزدیکترین جرم آسمانی به ماست، و از آنجا که تا به حال چندین بار فضانوردان امریکایی بر سطح آن فرود آمده‌اند و در نواحی کوچکی از آن به کاوش پرداخته‌اند، اطلاعات زیادی درباره آن داریم. برنامه‌های امریکایی آپولو که در دهه‌ی ۱۹۶۰ بسیار موفق آمیز بودند، دیگر تکرار نشدند ؛ زیرا پر خطر و پر هزینه بودند. وقتی در قسمت فرماندهی آپولو ۱۳ انفجاری رخ داد و سفینه فقط توانست سریع به زمین باز گردد، هیچ کس در مخاطره آمیز بدن آن برنامه‌ها شک نکرد. اکتشافات فضایی، تا کنون با منزلت سیاسی و نیاز نظامی همراه بوده استه فضاپیماهای شاتلی که امریکا وشوروی ساخته‌اند، عمدتاً به منظور در مدار قرار دادن ماهواره‌های جاسوسی و بهره گیری از آنها بوده است ؛ به هیچ وجه نباید تجربیات علمی را که به وسیله آنها به انجام رسیده است، وظیفه اصلی شان به حساب آورد. ممکن است این وضع در حال تغییر باشد ؛ زیرا ابرقدرتها به خوبی میدانند که در گیر شدن در هر گونه جنگ فضایی یا جنگ ستارگان، به همان اندازه غیر معقول است که به راه انداختن جنگی هسته‌ای روی زمین ؛ یعنی جنگی که برنده ندارد و هر دو طرف درگیر، بازنده خواهند بود.

نگاه اجمالی

ماه این نزدیکترین همسایه فضایی ما ، تنها جسم آسمانی است که انسان اولین بار به آن قدم گذاشت. سپس انسان توانست به مریخ و قمرهای سیاره غول‌پیکر مشتری نیز سفر کند. برای نخستین بار سفینه فضایی روسیه در سال ۱۹۵۹ میلادی (۱۳۳۸ شمسی) به طرف ماه پرواز کرد و عکسهای خیال‌انگیزی از طرف آن به زمین مخابره کرد. تاکنون تعداد زیادی سفینه فضایی بدون سرنشین از کنار ماه گذشته یا در مدارهایی دور آن گردیده‌اند.

سفر به ماه

سفینه فضایی روسیه در سال ۱۹۵۹ وقتی به سوی ماه پرتاب شد، عکسهای زیادی از ماه به زمین ارسال کرد. هنگامی که نقشه ماه به وسیله این عکسها تهیه شد، دانشمندان مکانهای مناسب را برای فرود آمدن انسان انتخاب کردند. با سفینه‌های آمریکایی ، هشت نفر به ماه سفر کرده‌اند. این مسافرتها ، دانش ما را از ماه بسیار افزایش داده است. فضانوردان دستگاههایی را در ماه کار گذاشتند که تا اواخر ۱۹۷۷ میلادی (۱۳۵۶ شمسی) اطلاعاتی در مورد پدیده‌های مختلف آن به زمین می‌فرستادند. اثر پای فضانوردان ، میلیونها سال در ماه باقی خواهد ماند و مسافرت انسان را به ماه نشان خواهد داد. در طرف دیگر ماه ، دریاهای بزرگ وجود ندارد. آنجا ناحیه‌ای بلند و پر از سنگ و صخره است که در اثر برخورد شهاب سنگها متلاشی شده‌اند. این بخش ماه ، از زمین قابل مشاهده نیست و فقط سفینه‌های در حال گردش به دور ماه می‌توانند آن را مطالعه کنند.

ماموریت فضانوردان

موفقیت اصلی برنامه مسافرتهای فضایی سرنشین‌دار ، آوردن حدود نیم تن غبار ، خاک ، سنگ و صخره از ماه به زمین بود. مطالعه این مواد سالها ادامه خواهد یافت. این صخره‌ها تاریخ گذشته و مبدا و مواد سازنده ماه را بازگو می‌کنند. در هر ماموریت فرود به سطح ماه ، سه فضانورد لازم است. هنگامی که سفینه به مجاورت ماه می‌رسد، دو قسمت می‌شود. دو فضانورد ، یک مدول مه‌نورد را به سطح ماه هدایت می‌کنند و فضانورد سوم ، از مدول فرماندهی در حال گردش به دور ماه ، مراقبت می‌کند.

تجهیزات لازم برای کاوش

مدول مه‌نورد همه چیزهای لازم برای مطالعه را به همراه دارد. اکسیژن ، غذا ، تجهیزات دیگر و حتی یک خودرو ماه‌پیما برای گردش در سطح ماه. بعد از پایان کاوشها ، مدول مه‌نورد ، ماه را ترک می‌کند و به مدول فرماندهی می‌پیوندد. سپس همه فضانوردان ، با مدول فرماندهی به زمین باز می‌گردند و مه‌نورد به سطح ماه سقوط می‌کند. پژوهشگران روسی برای کاوش ماه به فرستادن دستگاهها و سفینه‌های خودکار اهمیت می‌دهند. سفینه‌ مه‌نورد لوناخود که به صورت ماشین چرخدار ساخته شده بود، چندین هفته در ماه به گردش پرداخت.

جو ماه

تا به حال هیچگونه جوی در ماه تشخیص داده نشده است. در واقع جرم ماه آنقدر کم است که نمی‌تواند حرارات داخلی زیادی را تحمل کند. گرچه نمونه‌های کمیابی از گازهای خروجی (شبیه بخارات آتشفشانی) مشاهده شده‌اند. از گدازه‌هایی که از حاریا جریان پیدا می‌کنند، هیچ جوی تولید نمی‌شود و در طی همین زمان به علت گرانش سطحی کم و دمای زیاد ماه ، فرار می‌کنند. هر رد پایی از گازهایی که ممکن است از سطح بیرون بیایند بسیار موثر هستند. حتی گازهای حاصل از سوخت پایگاههای آپولو برای مدت زیاد دوام نیاورد.

نامهای سیاره های منظومه شمسی به سه زبان

شماره	نام فارسی سیاره	نام عربی سیاره	نام انگلیسی سیاره
1	تیر	عطارد	مرکوری (جیوه)
2	ناهید	زهره	ونوس
3	زمین	ارض	ارث
4	بهرام	مریخ	مارس
5	مشتری	برجیس	ژوپیتر
6	کیوان	زحل	ساتورن
7	‐	‐	اورانوس
8	‐	‐	نپتون
9	‐	‐	پلوتو

یادآوری یک: دانشمندان اخیرا کشف کردند که «پلوتو» مشخصات یک سیاره را ندارد و بنابراین آن را از فهرست سیاره های منظومه خورشیدی خارج کردند.

یادآوری دو: ترتیب سیاره ها بر اساس نزدیک بودن به خورشید می باشد.

یادآوری سه: سه سیارة آخر در اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم کشف شدند و بنابراین از نامهای لاتین برای نامگذاری آنها استفاده شده است.

گفته میشود که در گذشته سیاره نسبتا بزرگی در مدار بین زهره و مشتری وجود داشت که بنا به دلایلی (مانند برخورد با یک شهاب سنگ غول پیکر) متلاشی شد و قطعات بزرگ و کوچکی از آن در همان مدار سیاره اصلی به دور خورشید میچرخند. این مدار را مدار خرده سیاره ای یا کمربند سیارکها می نامند (عکس بالا).

سیارک (سیاره کوتوله) سرس

این سیارک در این شبها در صورت فلکی شیر (اسد) بوده و به قدر 6 می رسد که با یک اپتیک مناسب آماتوریو با یک نقشه خوب و کمی صبر و دقت می توان آن را شکار کرد که البته برای یقین از شکار آن باید این سیارک را در شبهای مختلف به دام انداخت.

کمربند سیارکها

این کمربند که در منظومه ی خورشیدی قرار دارد ناحیه ای وسیع بین دو سیاره ی بهرام و هرمز (مریخ و مشتری) است و شامل میلیارد ها سیارک ( اجرام اغلب سیب زمینی شکل - با شکل نا منظم - که به دور ستاره ای در گردش باشند ) و قطعات سنگ می باشد .

سیارک های این کمربند ممکن است کربنی ، سنگی و یا فلزی باشند .

سیارک سرس باپهنای ۹۳۳ کیلومتر (57 مایل) بزرگترین و اولین سیارکی است که در سال 1801 کشف گردید. این سیارک به گونه ای غیر عادی بزرگ است، چرا پهنای اکثر سیارکها از250 کیلومتر تجاوز نمی کند. تخمین زده شده است که تقریبا یک میلیارد سیارک دارای پهنای بیش از یک کیلومتر (6/0 مایل) می باشند..

سیارکهایی که قطرشان بیش از 300 کیلومتر (185 مایل) است، کروی هستند. سیارکهای کوچکتر، شکل نامنظمی دارند. کوچکترین سیارکها ذرات غبار هستند که قطرشان از سر یک سوزن بیشتر نمی باشد.

حدود 6/4 میلیارد سال پیش، جرم کمربند سیارکی تقریبا 1200 برابر جرم امروزی خود بود. کمربند در آن زمان شامل اجسامی صدها برابر بزرگتر از “سرس” (بزرگترین سیارک شناخته شده ) بود.

هنگامیکه این اجسام به همدیگر برخورد کردند،جاذبه ی سیاره ی هرمز مانع از چسبیدن آنها به یکدیگر گردید، در نتیجه آنها به تکه های کوچکتر تقسیم شدند. بسیاری از این سیارکها درمنظومه ی خورشیدی پخش شده اند. این سیارکها، یا به سطح سیارات و اقمار مختلف برخورد می کنند یا به درون خورشید می افتند .

بیش از 90 درصد سیارکها درکمربند سیارکها قرار دارند. بین 3 تا6سال طول می کشد تا این سیارکها مدار گردش خود بدور خورشید را طی کنند. بقیه را که در کمربند نیستند ، معمولا بصورت گروهی طبقه بندی می شوند که هر گروه مدار خاص خودش را دارد. سیارکهای تروایی (برجیسی) دو گروه از سیارکهای کاملا تیره هستند که در مدار سیاره ی هرمز (برجیس) قرار دارند. یکی از این دو گروه جلوتر از هرمز و دیگری بدنبال سیاره ی مشتری حرکت می کند . مدار گردش سیارکهای گروههای آمور، آپولو، و آتن به زمین نزدیکتر است.

ماموریت سپیده دم ( Dawn ) - ملاقات با سرس

زمان پرتاب : ژوئن 2007

هدف : مدارگرد سیارکی

" سپیده دم" بخشی از مجموعه ماموریت های "اکتشاف" ( Discovery) ناسا است. این فضاپیما به سوی دو سیارک سرس (Ceres) و وستا (Vesta) ، دو تا از بزرگترین سیارکهای منظمه شمسی، خواهد رفت. هر یک از این دو سیارک فرآیند تکاملی بسیار متفاوتی داشتند که در چند میلیون سال اولیه پیدایش منظومه شمسی شکل گرفته است. سپیده دم با رصد هر دو آنها با ابزار های یکسان، در حقیقت به مطالعه و بررسی منظومه شمسی روزهای آغازین می پردازد و ویژگی های هر سیارک را نیز مورد بررسی قرار می دهد.

همچنین این فضاپیما با خود تراشه ای را حمل می کند که 360،000 نفر نام خود را در آن ثبت کرده اند تا به روی یکی از سیارکهای منظومه شمسی بفرستند.