بیماری پارکینسون چیست؟

بیماری‌ پارکینسون‌


راه‌ رفتن‌ نامتناسب‌ به‌ حالتی‌ که‌ پاها به‌ زمین‌ کشیده‌ می‌شوند و فاصله‌ پاها از هم‌ بیشتر از حالت‌ طبیعی‌ است‌.


بیماری‌ پارکینسون‌ یک‌ بیماری‌ دستگاه‌ عصبی‌ مرکزی‌ در بزرگسالان‌ مسن‌تر است که‌ مشخصه‌ آن‌ سفتی‌ عضلانی‌ پیشرونده‌ تدریجی‌، لرزش‌ و از دست‌ رفتن‌ مهارت‌های‌ حرکتی‌ می باشد‌.
این‌ اختلال‌ هنگامی‌ رخ‌ می‌دهد که‌ نواحی‌ خاصی‌ از مغز توانایی‌ خود را در تولید دوپامین‌ (یکی‌ از ناقلین‌ عصبی‌ در مغز) از دست‌ می‌دهند.
● علایم‌ شایع‌
▪ لرزش‌، به‌ خصوص‌ در حالت‌ عدم‌ حرکت‌ اندام‌
▪ سفتی‌ عضلانی‌ و کندی‌ حرکت‌ در کل‌ بدن‌
▪ راه‌ رفتن‌ نامتناسب‌ به‌ حالتی‌ که‌ پاها به‌ زمین‌ کشیده‌ می‌شوند و فاصله‌ پاها از هم‌ بیشتر از حالت‌ طبیعی‌ است‌.
▪ قامت‌ خمیده‌
▪ از بین‌ رفتن‌ حالت‌ چهره‌
▪ تغییرات‌ صدا؛ صدا ضعیف‌ و بم‌ می‌شود.
▪ اختلال‌ بلع‌، آب ریزش‌ دهان‌
▪ توانایی‌ ذهنی‌ تا مراحل‌ پیشرفته‌ بدون‌ تغییر می‌ماند و در مراحل‌ پیشرفته‌ به‌ آهستگی‌ کاهش‌ می‌یابد.
▪ افسردگی‌، عصبی‌ بودن‌
● علل‌
علت‌ این‌ اختلال‌ در اغلب‌ موارد ناشناخته‌ است‌. بعضی‌ موارد آن‌ ناشی‌ از داروهایی‌ نظیر فنوتیازین‌ها؛ آسیب‌ مغزی‌؛ تومورها؛ آنسفالیت‌ پس‌ از آنفلوانزا؛ عفونت‌ با ویروس‌های‌ دارای‌ رشد آهسته‌ یا احتمالا مسمومیت‌ با گاز مونواکسیدکربن‌ می‌باشد.
● عوامل تشدید کننده بیماری
▪ ناشناخته‌
● پیشگیری‌
▪ پیشگیری‌ خاصی‌ ندارد.
● عواقب‌ مورد انتظار
این‌ بیماری‌ در حال‌ حاضر غیرقابل‌ علاج‌ محسوب‌ می‌گردد. ولی‌ علایم‌ آن‌ با درمان‌ قابل‌ تسکین‌ یا کنترل‌ است‌. این‌ بیماری‌ طول‌ عمر را چندان‌ کاهش‌ نمی‌دهد.
تحقیقات‌ علمی‌ برای علل‌ و درمان‌ این‌ بیماری‌ ادامه‌ دارد و این‌ امید وجود دارد که‌ درمان‌های‌ مؤثر و نهایتاً علاج‌بخش‌ برای‌ آن‌ ارایه‌ گردند.
تحقیقاتی‌ که‌ به‌ بررسی‌ پیوند بافت‌ جنینی‌ برای‌ درمان‌ این‌ اختلال‌ پرداخته‌اند، نویدبخش‌ درمان‌ مؤثری‌ در آینده‌ بوده‌اند. با این‌ درمان‌ به‌ نظر می‌رسد سلول‌های‌ جدید تولیدکننده‌ دوپامین‌ در مغز با پیوند بافتی‌ جنینی‌ تشکیل‌ گردند.
● عوارض‌ احتمالی‌
▪ زوال‌ عقل‌
▪ پنومونی‌ (ذات‌الریه)
▪ یبوست‌ شدید
▪ احتباس‌ ادرار ناشی‌ از داروهای‌ تجویز شده‌ برای‌ درمان‌ این‌ اختلال‌
▪ افتادن‌ و بروز شکستگی‌ استخوانی‌
▪ ناتوانی‌
● درمان‌
▪ هیچ‌ آزمون‌ تشخیصی‌ برای‌ اثبات‌ بیماری‌ پارکینسون‌ وجود ندارد. تشخیص‌ بیماری‌ معمولاً مبتنی‌ بر معاینه‌ فیزیکی‌ است‌. بررسی‌های‌ طبی‌ برای‌ رد سایر اختلالات‌ ممکن‌ است‌ توصیه‌ گردد.
▪ اصول‌ کلی‌ مراقبت‌ این‌ بیماران‌ عبارتند از درمان‌ فیزیکی‌، امیدوارکردن‌ و اطمینان‌ دادن‌ به‌ بیماران‌ و درمان‌ بیماری‌های‌ همراه‌ نظیر افسردگی‌
▪ روان‌ درمانی‌ یا مشاوره‌ جهت‌ کمک‌ به‌ کاهش‌ افسردگی‌
▪ کار درمانی‌ و گفتار درمانی‌ ممکن‌ است‌ توصیه‌ گردد.
▪ استفاده‌ مکرر از حمام‌ گرم‌ و ماساژ دادن‌ جهت‌ پیشگیری‌ از ایجاد سفتی‌ عضلانی‌
▪ استفاده‌ از ریش‌ تراش‌ برقی‌ جهت‌ اصلاح‌
▪ استفاده‌ از کفش‌های‌ بدون‌ بند، نظیر کفش‌های‌ راحتی‌، کفش‌های‌ زیپ‌دار یا کفش‌های‌ چسبی‌
▪ محیط‌ منزل‌ را طوری‌ طراحی‌ کنید که‌ از افتادن‌ و آسیب‌دیدگی‌ جلوگیری‌ شود.
▪ محدودیت‌های‌ تدریجی‌ بیماری‌ ممکن‌ است‌ باعث‌ عاجز شدن‌ بیمار گردد. برای‌ یافتن‌ راه‌هایی‌ جهت‌ حفظ‌ عملکرد و کارآیی‌ خود از مشاوره‌ تخصصی‌ و اعضای‌ خانواده‌ کمک‌ بگیرد.
● داروها
▪ داروهای‌ آنتی‌کولینرژیک‌؛ آنتی‌هیستامین‌ها؛ داروهای‌ ضدلرزش‌، نظیر آمانتادین‌؛ یا داروهای‌ ضدپارکینسون‌ از قبیل‌ بروموکریپتین‌، لوودوپا و کاربی‌دوپا.
▪ سلژیلین‌ برای‌ به‌ حداکثر رسیدن‌ اثربخشی‌ لوودوپا و کاربی‌ دوپا تجویز می‌شود.
▪ همه‌ این‌ داروها لرزش‌ و سفتی‌ عضلانی‌ را کاهش‌ می‌دهند، ولی‌ اغلب‌ عوارض‌ جانبی‌ قابل‌ توجهی‌ نیز دارند.
● فعالیت در زمان ابتلا به این بیماری
در حد امکان‌ به‌ فعالیت در زمان ابتلا به این بیماری های‌ خود ادامه‌ دهید و به‌ دفعات‌ استراحت‌ کنید. اختلاف‌ زیادی‌ بین‌ توانایی‌ جسمی‌ بیماران‌ دچار این‌ بیماری‌ وجود دارد. محدودیت‌ فعالیت در زمان ابتلا به این بیماری تنها در بیماران‌ دچار سفتی‌ عضلانی‌ وجود دارد.
درمان‌ فیزیکی‌ کمک‌کننده‌ است‌.
● رژیم‌ غذایی‌
رژیم‌ خاصی‌ نیاز نیست‌، در موارد وجود اختلال‌ بلع‌ ممکن‌ است‌ مصرف‌ غذاهای‌ نرم‌ لازم‌ باشد. برای‌ پیشگیری‌ از یبوست‌ به‌ رژیم‌ غذایی‌ خود فیبر غذایی‌ یا مواد حجم‌افزا(نظیر میوه‌ و سبزیجات)‌ اضافه‌ کنید.
● در چه شرایطی باید به پزشک مراجعه نمود؟
▪ اگر شما یا یکی‌ از اعضای‌ خانواده‌تان دارای‌ علایم‌ بیماری‌ پارکینسون‌ بوده‌ یا علایم‌ شما در طی‌ درمان‌ تشدید شده‌ است‌.
▪ اگر دچار علایم جدید و غیرقابل توجیه به‌ خصوص‌ اختلال‌ در ادرار کردن‌، گیجی‌ یا تاری‌ دید شدید.
▪ داروهای‌ تجویزی‌ ممکن‌ است‌ با عوارض‌ جانبی‌ همراه‌ باشند.  

 

بیماری پارکینسون (Parkinson’s Disease یا PD) برای اولین بار توسط دانشمند بریتانیایی دکترجیمز پارکینسون (James Parkinson) در سال 1817 میلادی توصیف شد و لذا نام این بیماری به او تعلق یافت.

ارتعاش دست و پا در حالت استراحت از علائم احتمالی پارکینسون است

این بیماری بر اساس چهار علامت مخصوص آن مشخص می شود:
• ارتعاش دست و پا در حالت استراحت (لرزش بیمار همزمان با ارتعاش دست و پا در حالت استراحت)
• آرام شدن حرکت (برادیکینسیا / Bradykinesia)
• سختی حرکت (و خشک شدن) دست و پا یا بدن
• تعادل بد (تعادل ضعیف)

در حالی که دو یا بیشتر از این علایم در بیمار دیده شود، مخصوصا ً وقتی که در یک سمت بیشتر از سمت دیگر پدیدار شود، تشخیص پارکینسن داده می شود مگر اینکه علایم دیگری همزمان وجود داشته باشد که بیماری دیگری را نمایان کند. بیمار ممکن است در اوایل، بیماری را با لرزش دست و پا یا با ضعیف شدن حرکت احساس کند و دریابد که انجام هر کاری بیشتر از حد معمول طول می کشد و یا اینکه سختی و خشک شدن حرکت دست و ضعف تعادل را تجربه می کند. اولین نشانی های پارکینسون مجموعه ای متفاوت از ارتعاش، برادیکنسیا، سفت شدن عضلات و تعادل ضعیف هستند. معمولا ً علایم پارکینسون ابتدا در یک سمت بدن پدیدار می شوند و با گذشت زمان به سمت دیگر هم راه پیدا می کنند.

تغییراتی در حالت صورت و چهره روی می دهد، از جمله ثابت شدن (fixation) حالت صورت (ظاهرا ً احساسات کمی بر چهره نمایان می شود) و یا حالت خیرگی چشم ( به دلیل کاهش پلک زدن). علاوه بر این ها، خشک شدن شانه یا لنگیدن پا در سمت تحت تاثیر قرارگرفته عوارض دیگر (عادی) این بیماری است. افراد مسن ممکن است نمایان شدن یک به یک این نشانه های پارکینسون را به تغییرات افزایش سن ربط بدهند، ارتعاش را به عنوان "لرزش" بدانند، برادیکنسیا را به "آرام شدن عادی" و سفت شدن عضلات را به "آرتروز" ربط بدهند. حالت قوز (stooped) این بیماری را هم خیلی از این افراد به سن یا پوکی استخوان (osteoporosis) ربط می دهند. هم بیماران مسن و هم بیماران جوان ممکن است بعد از بیش از یک سال که با این عوارض روبرو بوده اند برای تشخیص به پزشک مراجعه کنند.

از هر صد نفر بالای سن شصت سال یک نفر به پارکینسون مبتلا می شود، و معمولا ً این بیماری در حدود سن شصت سالگی آغار می شود. افراد جوانتر هم می توانند مبتلا به پارکینسون شوند. تخمین زده می شود که افراد جوان مبتلا به پارکینسون (مبتلا شده در سن چهل یا کمتر) 5 تا 10 درصد کل این بیماران را تشکیل می دهند.

پیشرفت بیماری پارکینسون

بعد از بیماری آلزایمر (Alzheimer)، بیماری پارکینسون معمولترین بیماری مخرب اعصاب (neurodegenerative) به حساب می آید. پارکینسون یک بیماری مزمن و همیشه در حال پیشرفت است. این بیماری نتیجه از بین رفتن یا ضعیف شدن و لطمه خوردن سلول های عصبی در مغز میانی (سوبستانتیا نیگرا – substantia nigra) است. این سلول های عصبی ماده ای به نام دوپامین، ترشح می کنند. دوپامین پیام های عصبی را از سوبستانتیا نیگرا (مغز میانی) به بخش دیگری از مغر به نام کارپوس استراتوم (corpus stratum)، می برد. این پیام ها به حرکت بدن تعادل می بخشند. وقتی سلول های ترشح کننده دوپامین در سوبستانتیا نیگرا (substantia nigra) می میرند، مراکز دیگر کنترل کننده حرکات بدن نامنظم کار می کنند.

این اختلال ها در مراکز کنترل بدن در مغز باعث به وجود آمدن علایم پارکینسون می شوند. اگر 80% سلول های ترشح کننده دوپامین از بین بروند، علامتهای پارکینسون پدیدار می شوند. علایم پارکینسون در مراحل اولیه بیماری ملایم و بیشتر اوقات در یک سمت بدن دیده می شوند و گاه حتی احتیاج به درمان پزشکی ندارند. ارتعاش در حالت استراحت یک علامت ویژه بیماری پارکینسون است، که یکی از معمولترین علایم های پارکینسون به حساب می آید. ولی بعضی از مبتلایان پارکینسون هیچ وقت با این مشکل برخورد نمی کنند. بیماران ممکن است دست لرزان خود را در جیب یا پشت پنهان کنند یا چیزی را برای کنترل ارتعاش در دست نگه دارند. لرزش می تواند بیشتر از هر محدودیت جسمی دیگر اثر منفی روحی داشته باشد.

با مرور زمان علایم اولیه بدتر و وخیم تر می شوند. یک رعشه ملایم تبدیل به یک ارتعاش مزاحم و ملموس می شود. ممکن است تکه کردن غذا و استفاده از دست مرتعش به مرور زمان سخت تر شود. برادیکینسیا (آرام شدن حرکت) به مشکلی کاملا محسوس بدل می شود که محدود کننده ترین علامت و اثر پارکینسون است. آرام شدن حرکت می تواند مانع انجام عادات روزانه شود: لباس پوشیدن، ریش زدن و یا حمام کردن ممکن است وقت بسیار زیادی از روز را بگیرند. تحرک ضعیف می شود و مشکلاتی بوجود می آورد مانند نشستن و برخاستن از صندلی یا اتومبیل، و یا غلتیدن در رختخواب. راه رفتن آهسته تر می شود و بیمار حالت قوز پیدا می کند ( سر و شانه به طرف جلو تمایل پیدا می کند). صدای بیمار یک نواخت می شود. کمبود تعادل می تواند باعث افتادن بیمار شود. دست خط ریزتر (میکروگرافیا – micrographia) و ناخوانا می شود. حرکات غیرارادی مانند حرکت دست در حال پیاده روی کم می شود.

علایم پارکینسون معمولا ًدست یا پای یک طرف بدن اختصاص دارد ولی با مرور زمان به دست یا پای سالم همان طرف هم سرایت می کند. این علایم پیشرفت می کند تا سمت دیگر بدن را هم تحت تأثیر قرار دهد. معمولا ً این پیشرفت تدریجی است اما سرعت این پیشرفت از بیمار تا بیمار تفاوت دارد. مهم است که بیماران پارکینسون در حال پیشرفت علایم با پزشک خود صحبت و مشورت کنند تا پزشک بتواند درمان را برای بیمارش فراهم کند زیرا بدن هر بیمار به طور مختلف و متفاوت به داروهای گوناگون واکنش نشان می دهد. هدف از درمان برای بیماران از بین بردن علایم نیست بلکه تحت کنترل درآوردن عوارض است. این امر می تواند به بیمار کمک کند تا مستقل عمل کند و یک کنترل مناسب برای این بیماری مزمن بوجود آورد. این بیماری از بین نخواهد رفت ولی کنترل عوارض آن می تواند تا حد زیادی جلوی ناتوان کردن و از کار افتادگی را بگیرد.

بیماران پارکینسون اغلب از این موضوع که بیماری آنها همواره در حال پیشرفت است، آگاه هستند و این موضوع می تواند باعث نگرانی شدید آنها شود. مبتلایان پارکینسون ممکن است بخواهند خود و مشکلات خود را بیش از حد نیاز تحت کنترل درآورند و خود را با دیگر افراد مبتلا مقایسه کنند. نگرانی در مورد پیشرفت بیماری و امکان ادامه کار هم غیرعادی نیست.

پیشگویی و تخمین زدن پیشرفت این بیماری در یک بیمار مشخص غیر ممکن است. سرعت پیشرفت و محدودیت های جسمی و روحی در بیماران مختلف متفاوت است. نوعی راهنمایی برای تشخیص پیشرفت این بیماری در بیماران مختلف بر اساس پیشروی بیماری از زمان تشخیص وجود دارد ولی این تنها در حد یک پیشنهاد است.

وقتی محدودیتهای جسمی پارکینسون به حدی برسد که کارهای روزمره سخت شوند، درمان علایم پارکینسون آغاز می شود. 

 

 

پارکینسون از تشخیص تا درمان در گفتگو با دکتر سعید قزوینیان در آستانه روز جهانی پارکینسون
بیماری هزارچهره

«آمار جهانی پارکینسون نشان می‌دهد که حدود یک درصد از افراد بالای 50 سال دچار این بیماری می‌شوند. اما در ایران میزان شیوع آن تقریبا بیشتر است و چیزی حدود 40 تا 60 هزار نفر به پارکینسون مبتلا هستند. تفاوتی که آمار کشور ما با آمارهای جهانی دارد، این است که چون جمعیت ما، جمعیت جوان است؛ پارکینسون در آن زیاد دیده می‌شود. زیرا 25 درصد از بیماران، سنی در حدود 50 سال و کمتر از 15 درصد بیماران زیر 40 سال سن دارند و به نظر می‌رسد که در ایران شیوع پارکینسون جوانان بیشتر باشد.» اینها را دکتر سعید قزوینیان، متخصص مغز و اعصاب، می‌گوید که به بهانه روز جهانی پارکینسون پای صحبت‌هایش نشسته‌ایم.....

سلامت : آقای دکتر! به نظر می‌‌رسد بیماری پارکینسون، بیماری نسبتا شایعی است. چرا؟

به نظر می‌رسد به دلیل افزایش طول عمر و اینکه بیماری از 50 سال به بالا شیوع بیشتری پیدا می‌کند ما با تعداد بیشتری افراد مبتلا به پارکینسون مواجه‌ایم. در گذشته، این بیماری خیلی شناخته شده نبود. پارکینسون حدود سال 1817 میلادی یعنی حدود 200 سال پیش شرح داده شد اما از حدود 50 سال پیش‌، بیشتر شناخته شد و کارهای درمانی برای آن شروع شد؛ چون علاوه بر شناخت بیماری، متخصصان مغز و اعصاب هم بیشتر شده‌اند و به راحتی بیماری را تشخیص می‌دهند.

سلامت : چه اتفاقی در مغز می‌افتد که فرد را مبتلا به پارکینسون می‌کند؟

پارکینسون جزو بیماری‌های سیستم حرکتی است. یک بیماری مزمن و پیشرونده است که با مرور زمان بدتر می‌شود. اتفاقی که می‌افتد این است که سلول‌هایی که در اعصاب مرکزی مغز وجود دارند و کارشان ترشح واسطه شیمیایی به نام دوپامین است به علت ناشناخته شروع به از بین رفتن می‌کنند، در نتیجه دوپامین در مغز کاهش می‌یابد. زمانی که دوپامین در مغز کم شد، اختلالاتی در سیستم حرکتی فرد ایجاد می‌شود که به آن پارکینسون می‌گوییم.

سلامت : چه عللی؟

البته علت قطعی و مشخصی در ابتلا به پارکینسون وجود ندارد. علل ژنتیکی و محیطی به عنوان تئوری در مورد علت آن مطرح است اما هیچ ژن واحدی برای انتقال این بیماری شناخته نشده و به نظر می‌رسد ژن‌های متعددی در انتقال آن موثر باشد. درصد کمی از پارکینسون‌ها به علل ثانویه ایجاد می‌شوند. تئوری‌هایی هست که گفته می‌شود افرادی که با سموم نباتی و صنعتی بیشتر سر و کار دارند، ممکن است بیشتر دچار این بیماری شوند. همچنین مسمومیت با منگنز، مسمومیت با مونوکسیدکربن، ضربه به سر مزمن و طولانی‌مدت و بعضی از مواد مخدر تزریقی ممکن است علایمی شبیه پارکینسون ایجاد کنند که اینها پارکینسون ثانویه هستند. شاید معروف‌ترین فردی که مبتلا به پارکینسون ثانویه شده، محمدعلی کلی، مشت‌زن مشهور، باشد. او متعاقب ضربات مشتی که در طول زمان در ورزش‌ بوکس خورده بود، دچار خون‌ریزی‌هایی در سلول‌های تولیدکننده دوپامین شد و در نهایت به پارکینسون ثانویه مبتلا شد که اصطلاحا به آن، پارکینسونیسم می‌گویند. یک علت شایع دیگر پارکینسونیسم داروهای اعصاب است. داروهای اعصاب با اثر آنتی‌دوپامینرژیک یا ضددوپامین مکانیسم پارکینسون را در مغز تقلید کرده و ایجاد علایمی همچون پارکینسون می‌کنند اما فرق‌شان با پارکینسون این است که با قطع مصرف دارو، علایم از بین می‌رود اما پارکینسون اولیه یک بیماری مزمن و پیشرونده است که در طول زمان بدتر می‌شود.

سلامت : بیماران مبتلا به این بیماری معمولا چه علایمی دارند؟

شایع‌ترین علامت بیماری، لرزش است. این لرزش، لرزش در حال استراحت است؛ یعنی بیمار هنگامی لرزش دارد که دست‌هایش در کنارش قرار گرفته است اما اگر بخواهد یک حرکت ارادی انجام دهد، لرزش‌اش از بین رفته یا کم می‌شود. به این لرزش، لرزش در حال استراحت گفته می‌شود. علامت مهم دیگر سفتی اندام‌ها است. عضلات بیمار به هنگام حرکت از خود مقاومت نشان داده و حالت چرخ دنده پبدا می‌کنند. علامت دیگر، آهستگی و کندی حرکات است؛ یعنی سرعت حرکات کاهش پیدا می‌کند و زمان انجام حرکات طولانی‌تر می‌شود. علامت بعدی عدم تعادل در فرد بیمار است. کلا پارکینسون یک بیماری هزار چهره است زیرا همه بیماران مبتلا به پارکینسون علامت لرزش را ندارند. خیلی‌ها ممکن است تظاهرات عجیب و غریب و غیرعادی در شروع بیماری داشته باشند. مثلا ممکن است کندی حرکات، خود را به صورت مسایل روحی و روانی نشان داده و در ابتدا با افسردگی اشتباه شود و فرد درمان افسردگی بگیرد، در حالی که بیمار مبتلا به پارکینسون است. گاهی بیمارانی داشته‌ایم که با اختلال در بلع و جویدن مراجعه کرده‌اند و پس از چند ماه علایم پارکینسون در آنها پیدا شده است. گاهی اوقات بیمار ممکن است فقط از درد منتشر اندام‌ها شاکی باشد. این دردها معمولا به صورت کرامپی و معمولا در ساق پا دیده می‌شوند. گاهی بیماران با اختلال تکلم مراجعه می‌کنند. همه این علایم جزو علایم غیرمعمول پارکینسون هستند که می‌توانند تشخیص را به تاخیر بیندازند. تابلوهای دیگری که در این بیماری وجود دارد که باز کندی حرکات را شامل می‌شود علایمی است مانند آب‌ریزش از دهان، چرب شدن صورت به دلیل اینکه بیمار نمی‌تواند خوب صورت‌اش را بشوید، کاهش حرکات اتوماتیک مانند کاهش پلک زدن، خندیدن، حرکات شانه و سر و گردن درحین راه رفتن، در این حالت صورت بیمار حالت ماسک پیدا می‌کند که اصطلاحا به آن صورت ماسکه می‌گویند. صدای بیمار آهسته و شبیه نجوا می‌شود و تُن صدای یکنواخت پیدا می‌کند که مشخصه بیماران مبتلا به پارکینسون است.

سلامت : و این علایم تا چه زمانی در فرد باقی می‌ماند؟

هیچ کس نمی‌تواند فاصله بین شروع علایم تا زمین‌گیرشدن بیماران را پیش‌بینی ‌کند. خیلی‌ها معتقدند که پارکینسون یک بیماری نیست، بلکه چند بیماری است. بعضی از آنها با کندی حرکات و بعضی‌ با لرزش شروع می‌شوند. مسلما افرادی که بیماری آنها با لرزش شروع می‌شوند، معمولا خوش‌خیم‌تر بوده و سیر کندتری دارند ولی آنهایی که با کندی حرکات همراه هستند، سریع‌تر پیشرفت می‌کنند. واقعیت این است که وقتی بیماری شروع شود و فرد درمان بگیرد، حدود 20 سال یا بیشتر می‌تواند زندگی کند.

سلامت : آیا سن و جنس هم در ابتلا به این بیماری نقش دارند یا نه؟

بله؛ یکی از فاکتورهای خطر در بیماری پارکینسون سن است. هر چه سن بالاتر برود، احتمال ابتلا به پارکینسون بیشتر می‌شود. سن شروع ابتلا به پارکینسون معمولا بین سنین 55 تا 60 سال است و هرچه این سن بالاتر برود، احتمال ابتلا از یک درصدی که در ابتدا گفته شد، بیشتر می‌شود و حتی به 4 تا 5 درصد نیز می‌رسد. از نظر جنس نیز به نظر می‌رسد شیوع‌اش در مردان بیشتر از زنان باشد و حدودا نسبت 3 به 2 دارد.
ادامه از صفحه 19سلامت : گفتید بعضی عوامل در بروز پارکینسون ثانویه دخیل هستند. با این حساب، می‌شود از آنها پیشگیری کرد. درست است؟

بله، حتما. مثلا امروزه دیگر به بوکسورها اجازه نمی‌دهند که به سر حریف‌شان ضربه بزنند و باید حتما از کلاه مخصوص استفاده کنند. داروهای جدید جایگزین داروهای قدیمی که علایم پارکینسون ایجاد می‌کردند، شده‌اند. محافظت از آلودگی با فلزات سنگین مانند منگنز، مونوکسیدکربن و استفاده نکردن از مواد مخدر همه و همه راه‌های پیشگیری از ابتلا به پارکینسون ثانویه است اما پارکینسون اولیه هیچ راه پیشگیری ندارد و اگر فردی مبتلا شود، نمی‌توان جلوی بیماری‌اش را گرفت.

سلامت : آیا تشخیص این بیماری فقط با دیدن علایم صورت می‌گیرد؟

بله، هیچ‌گونه تست آزمایشگاهی و رادیولوژی برای تشخیص پارکینسون وجود ندارد و تشخیص فقط با گرفتن شرح حال از بیمار، دیدن علایم و معاینه پزشک امکان‌پذیر است. اگر هم تستی توسط پزشک درخواست شود، برای رد کردن سایر بیماری‌ها است که علایم‌شان شبیه پارکینسون است.

سلامت : برای درمان چه باید کرد؟

همان‌طور که گفتم، چون تخریب سلول‌های دوپامین‌ساز موجب کاهش دوپامین و در نتیجه پارکینسون می‌شود، بهترین کار تجویز دوپامین خوراکی برای بیمار است که با دادن دوپامین، بیمار به صورت علامتی و نه ریشه‌ای بهبود پیدا می‌کند. لرزش‌اش از بین می‌رود، سرعت حرکات‌اش بالاتر می‌رود و همه اینها سبب می‌شود کیفیت زندگی بیمار بهتر شود. البته معمولا در شروع درمان، پاسخ درمانی خیلی خوب است اما در طول زمان کم‌کم ممکن است عوارض دارو خودش را نشان بدهد و آثار درمانی هم متعاقب آن کاهش پیدا کند. خوشبختانه امروزه درمان‌های جدیدی پیدا شده است. قبلا درمان‌های جراحی رایج بود، به این شکل که راه‌هایی را در مغز قطع می‌کردند تا بیمار بهبود پیدا کند اما در حال حاضر یک درمان معروف غیردارویی، تحریک عمقی مغز است که یک محرک الکتریکی در مغز کار می‌گذارند تا سلول‌های دوپامین‌ساز را تحریک کند که هم طول عمر را افزایش می‌دهد، هم علایم را کاهش می‌دهد و هم عوارض ناشی از مصرف دارو را ندارد و خوشبختانه در کشور ما هم این کار انجام می‌شود.

سلامت : آقای دکتر! چندی پیش در خبرها آمده بود که مصرف ویتامین e در کنترل علایم پارکینسون موثر است. شما این خبر را تایید می‌کنید؟
فعلا این خبر در حد یک تئوری است. البته سلول‌ها معمولا به تخریب خودشان ادامه می‌دهند و ذکر می‌شود که بعضی از ویتامین‌ها مانند ویتامین e ممکن است این کار را به تعویق بیندازد ولی همه اینها درحد تئوری است. متاسفانه در تبلیغات ماهواره‌ای، تبلیغی بسیار غلط و غیرعلمی درباره درمان پارکینسون با ویتامین دیده‌ام که مبالغ بسیار گزافی از بیمار (بین 300 تا 700 هزار تومان) می‌گیرند و مدعی می‌شوند که پارکینسون را با این ویتامین‌ها درمان می‌کنیم! باید قاطعانه بگویم که مصرف این ویتامین هیچ اثر قطعی‌ای نداشته و هیچ‌گونه مبنای علمی هم ندارد و مردم نباید فریب این قبیل تبلیغات را بخورند.